84 χρονια πριν... τιμη και δοξα

Ογδόντα τέσσερα χρόνια έκλεισαν από τη μεγαλύτερη πληγή του έθνους:

το Μικρασιατικό ξεριζωμό.

Τρείς χιλιάδες χρόνια ελληνικής ιστορίας έσβησαν βουτηγμένα στην οδύνη της προσφυγιάς 1,5 εκ. Μικρασιατών και Ποντίων.
Στα τέλη του καλοκαιριού του 1922 η Σμύρνη παραδόθηκε στο τσεκούρι και τις φλόγες των ανδρών του Κεμάλ.Το ελληνικό απελευθερωτικό σώμα του Βενιζέλου της συνθήκης των Σεβρών του 1920, της Ελλάδας των δύο Ηπείρων και των πέντε θαλασσών, προδόθηκε από την εσωτερική υπονόμευση του "οίκαδε", από μια πολιτική ηγεσία ανίκανη και ξενόδουλη.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Κεμάλ δήλωσε μέσα στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση της Άγκυρας:"στη Μικρά Ασία δεν ηττήθηκε ο γενναίος ελληνικός στρατός, αλλά η πολιτική του ηγεσία".
Οι απόγονοι αυτού του ανθηρού ελληνικού πολιτισμού, οφείλουν χρέος τιμής, μνήμης αλλά και γνώσης:

· Στο φωτισμένο αρχαιοελληνικό πολιτισμό της Ιωνίας
· Στους Αργοναύτες, στους Διγενήδες του Βυζαντίου και της Ορθοδοξίας.
· Στους 30 ελληνικούς αιώνες της Μικρασίας και του Πόντου

Δεν ξεχνούμε "τη μαρμαρωμένη Πατρίδα, τη μαχαιρωμένη γη του Πόντου και της Ιωνίας, τη χαμένη Ρωμανία που όμως ανθεί και φέρει κι άλλο".
Αυτή η μαρμαρωμένη Πατρίδα της Ανατολής, ζεί ακόμα ανάμεσα μας.Εμείς είμαστε τα παιδιά της. Οι πατέρες μας, οι παππούδες μας μπόλιασαν το 1922 την παλιά Ελλάδα με νέα Ελλάδα. Σε αναζήτηση της ελπίδας, οι πρόσφυγες απ'την Ανατολή έφεραν μαζί τους τη ζωντάνια, την ενεργητικότητα, την έφεση για πρόοδο και δημιουργία. Με το πλούσιο δυναμικό τους έδωσαν νέα πνοή στην οικονομία της χώρας, στις τέχνες, στα γράμματα, στις επιστήμες. Έφεραν μαζί τους τη λάμψη, την αξιοσύνη, την αξιοπρέπεια, την αξιοπιστία, το ταλέντο,και την προκοπή μιας ζωντανής πολύχρονης ελληνικής παρουσίας.Μέσα στη φτώχεια των πρώτων χρόνων της προσφυγιάς εδώ στην Ελλάδα, αγωνίστηκαν για να ανασυντάξουν τη ζωή και το βιός τους, καρτερικά χωρίς μεμψιμοιρίες. Δεν είναι τυχαίο ότι ποτέ πρόσφυγες δεν έγιναν επαίτες.
Πόντος, Ιωνία, Προποντίδα, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη.

Στους καπνούς και στα χαλάσματα αυτής της μεγάλης διαδρομής του παρελθόντος, η ιστορία κατέγραψε την παρουσία προσωπικοτήτων που μιλούν από μόνοι τους.

Από τους επτά σοφούς, καταγράφονται με ρίζες από την Ανατολή, ο Θαλής ο Μιλήσιος, ο Βίας, ο Πριηνεύς, ο Πιττακός ο Μυτιληναίος. Οι φιλόσοφοι Αναξαγόρας και Αναξίμανδρος που δημιούργησαν τον πρώτο χάρτη της γης και θεμελίωσαν τη γεωγραφία, ο Ηράκλειτος , η πηγή έμπνευσης του Αινστάϊν, ο Λεύκιππος που ανακάλυψε πριν από το Δημόκριτο τη θεωρία του ατόμου, και ο μέγιστος μαθηματικός Πυθαγόρας. Και βέβαια ο εξ'ίσου μεγάλος κυνικός φιλόσοφος Διογένης απ' τη Σινώπη.

Απ 'αυτή την ιστορία της Ανατολής κατάγονται οι λυρικοί ποιητές Αλκέος, Ανακρέων και η Σαπφώ που γεννήθηκε στην Έφεσο και έζησε στη Λέσβο. Επίσης, ο πατέρας της ιστορίας Ηρόδοτος από την Αλικαρνασσό, καθώς και ο πατέρας της ιατρικής Ασκληπιός και ο γιατρός Γαληνός. Και τέλος ο μέγας Όμηρος για τον οποίο 7 πόλεις ερίζουν για την καταγωγή του από τις οποίες οι 6 βρίσκονται στη Μ. Ασία.

Στον Πόντο διέπρεψαν οι Διγενήδες, οι ακρίτες- φύλακες του ελληνισμού και της Ορθοδοξίας. Στις εποχές του Βυζαντίου έζησαν οι άνθρωποι της τέχνης, των γραμμάτων και των επιστημών όπως ο Ρωμανός ο μελωδός, ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, ο Ανθέμιος και ο Ισίδωρος που έχτισαν την Αγία Σοφία, ο Σχολάριος, ο Προκόπιος, ο Βησσαρίωνας, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Όλοι τους έβαλαν τα θεμέλια για την ελληνοκεντρική αναγέννηση πριν και μετά την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, οι Έλληνες της Πόλης, της Ιωνίας και του Πόντου, άνθρωποι προκομμένοι και δημιουργικοί, πήραν στα χέρια τους την οικονομία, και πρωτοστάτησαν στην πνευματική ζωή της Ανατολής. Κατά καιρούς, το μένος και ο θρησκευτικός φανατισμός των Τούρκων ξεσπούσε με μανία πάνω τους.Τότε ο ελληνισμός θρηνούσε θύματα.

Με την άνοδο των νεότουρκων του Κεμάλ, αναπτύχθηκε ο παντουρκισμός ή παντουρανισμός που εν σπέρματι προϋπήρχε και παλαιότερα. Σύμφωνα με το δόγμα αυτό, "όσοι δεν είναι Τούρκοι πρέπει να χαθούν από τη μητέρα πατρίδα". Οι Κεμαλιστές ήθελαν να δημιουργήσουν εθνική συνείδηση στο μωσαϊκό των λαών της Μικράς Ασίας που για κοινό χαρακτηριστικό τους είχαν μόνο τη μουσουλμανική πίστη.

Πριν από την τελική επικράτηση του Κεμάλ, το δόγμα αυτό στην πράξη εφαρμόστηκε με τη σφαγή των Χαλδαίων στις αρχές του αιώνα και λίγο αργότερα με τη μεγάλη γενοκτονία 1,5 εκ. Αρμενίων και 350.000 Ελλήνων -Ποντίων.Τα θύματα αυτής της θηριωδίας είχαν υποπέσει σ'ένα πρωτόγνωρο "έγκλημα": ήταν Άρμένιοι, ή Έλληνες και όχι Τούρκοι ή Τουρκογενείς.

Το απόγευμα της 5ης Δεκεμβρίου του 1922 έκλεισε η αυλαία της Μικρασιατικής καταστροφής. Ούτε ένας Έλληνας στρατιώτης δεν πατούσε πια στην πάτρια γη. Οι φλόγες και η οσμή του αίματος είχαν αντικαταστήσει τη θαλάσσια αύρα του Αιγαίου που χάΐδευε από χιλιάδες χρόνια την όμορφη Σμύρνη όπου λαμποκοπούσε και μεγαλουργούσε η ίδια η Ελλάδα.

Στα χαλάσματα της νύμφης της Ιωνίας, έπεσε ολόκληρος ο Μικρασιατικός και ο Ποντιακός ελληνισμός.

Έρχονται οι ώρες του ξεριζωμού και της οδυνηρής προσφυγιάς. Εκατοντάδες χιλιάδες άντρες, γυναίκες, παιδιά, γέροι, ρακένδυτοι, ξυπόλυτοι, στοιβάζονται σε πλοία όπως το "Κουρτουλούς." Μαζί τους η οικογένεια της μητέρας μου το γένος Ιορδάνη Σουρμελή από τον Πόντο, και του πατέρα μου το γένος Θεόδωρου Κατσανέβα από τη Σμύρνη. Αποβιβάζονται ως "χύδην φορτίο" στα λιμάνια της Θεσσαλονίκης, του Πειραιά και αλλού. Αφήνουν πίσω τους τους προγόνους τους, ανθρώπους δικούς τους νεκρούς από το λεπίδι των Τούρκων, το βιός τους, τη μισή τους ζωή.

Το επίσημο ελληνικό κράτος τους αντιμετωπίζει με μεμψιμοιρία, με ολιγωρία έως καχυποψία. "Τουρκομερίτες" και "Τουρκόσποροι" είναι τα προσβλητικά επίθετα που αποδίδουν στους πρόσφυγες ορισμένα καθυστερημένα παλαιοελλαδίτικα λαϊκά στρώματα που υποκινούνται από ανεγκέφαλους ή ένοχους για την προδοσία πολιτικούς της εποχής εκείνης. Στήνονται οι πρώτοι καταυλισμοί και συνοικισμοί. Καλλιθέα, Σούρμενα, Καισαριανή, Κοκκινιά, Νέα Ιωνία, Νέα Χαλκηδόνα, Νέα Σμύρνη, Νέα Κερασούντα, Νέα Τραπεζούντα, Σαμψούντα, Νέα Ερυθραία, Νέα Αγχίαλος, Νέα Αρτάκη, Νέα Μενεμένη, Νέα Κίος, Καλαμαριά, Χαριλάου, Τούμπα. Και πολλές άλλες νέες πόλεις των προσφύγων όπου μέσα στην αρχική φτώχεια λάμπει η καθαριότητα, και ζεχωρίζει η ζωντάνια και η δημιουργικότητα.

Οι πρόσφυγες φέρνουν μαζί τους το σπόρο της προκοπής που ξαναφυτρώνει στα χώματα της παλιάς Ελλάδας. Η βιομηχανία και ειδικότερα η κλωστοϋφαντουργία, μετά το 1922 αρχίζουν να αναπτύσσονται ορμητικά στην παλιά Ελλάδα, ενώ ανθίζει το εμπόριο, οι τέχνες, οι επιστήμες και τα γράμματα.

Ενδεικτικά αναφέρω προσωπικότητες της προσφυγιάς που λάμπρυναν τη ζωή μας με την παρουσία τους:

Ο ζωγράφος και λογοτέχνης Φώτης Κόντογλου από τις Κυδωνιές, σημερινό Αϊβαλί, οι συγγραφείς και δημοσιογράφοι Δημήτρης Ψαθάς και Παύλος Παλαιολόγος, ο ιστορικός Παπαρηγόπουλος, ο Καρολίδης, o Γεώργιος Ιωακείμογλου, ο αρχιτέκτονας Πάτροκλος Καραντινός, ο ποιητής Γιώργος Σεφεριάδης ή Σεφέρης, οι λογοτέχνες Ηλίας Βενέζης, Μαρία Ιορδανίδου, Μενέλαος Λουντέμης, Γιώργος Θεοτοκάς, Δημοσθένης Βουτηράς, Στρατής Δούκας, Τάσος Αθανασιάδης, Ηρώ Λαμπίρη ή Μυρτιδιώτισσα, ο Βασίλης Κουλιγκάς από την Κίο και πολλοί άλλοι.

Ακόμη, με ρίζες απ' την ανατολή έρχονται οι φιλόσοφοι Κορνήλιος Καστοριάδης, Δημήτρης Γλυνός, το ζεύγος Ιμβριώτη, ο παιδαγωγός Γιάννης Δεσποτόπουλος, ο μουσικός Μανώλης Καλομοίρης, η Σοφία Βέμπο, ο Ηλίας Καυταντζόγλου ή Ηλίας Καζάν, ο Βασίλης Λογοθετίδης, ο Πάνος Βαλσαμάκης, ο γλύπτης Θανάσης Απάρτης, το ζεύγος Βακαλό, ο Οδυσσέας Λαμψίδης, ο Φωκίων Δημητριάδης και ο μεγάλος αρχαιολόγος Μανώλης Ανδρόνικος.

Ακόμα οι πατέρες του ρεμπέτικου και του Σμυρναΐικου τραγουδιού, Γιάννης Παπαϊωάννου, Βαγγέλης Παπάζογλου, Απόστολος Χατζηχρήστος, ο Τούντας, ο Σκαρβέλης, ο Στράτος, η Νίνου, ο Νταλγκάς, η Ρόζα Εσκενάζυ, ο Τσαουσάκης και δεκάδες άλλοι.

Στο χώρο της οικονομίας αξίζει να αναφερθεί κανείς στον Ωνάση, τον Μποδοσάκη και τους εθνικούς ευεργέτες Ανδρέα Συγγρό, Σισμανόγλου, τον Σικιαρίδη. Αυτοί οι άνθρωποι δεν ξαναγεννιούνται πια. Οι περισσότεροι πλούσιοι έλληνες σήμερα εκπροσωπούν γνήσια την εποχή αυτής της παρακμής αφού κάνουν χρήματα μόνο για ένα σκοπό: για να κάνουν περισσότερα χρήματα.

Μαζί με τους πρόσφυγες ήρθε και ο τρόπος ζωής που εντάχθηκε και καθιερώθηκε στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα. Αυτό δεν αφορά μόνο τις επιστήμες, τα γράμματα, τις τέχνες, τη μουσική, το ρεμπέτικο τραγούδι αλλά και τις απλές συνήθειες της καθημερινής μας ζωής. Το παστίτσιο, ο μουσακάς, το σουβλάκι, τα σουτζουκάκια, το πεϊνιρλί,και δεκάδες άλλες γεύσεις της Ανατολής πρωτοδοκιμάστη-καν εδώ μετά το 1922.

Μόνο σ' ένα τομέα δεν τα πήγαν καλά οι Πόντιοι και οι Μικρασιάτες: στην πολιτική. Γι 'αυτό και είναι σωστή η ρήση ότι "οι Πόντιοι και οι Μικρασιάτες είναι πρώτοι στις επιστήμες, στις επιχειρήσεις, στις τέχνες και στα γράμματα και τελευταίοι εις τα πράγματα"

Άνθρωποι του "δώσε και όχι του πάρε", ευθείς, ειλικρινείς, ασυμβίβαστοι και συχνά αψείς, οι Πόντιοι και οι Μικρασιάτες δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις των δολοπλοκιών της ίντριγκας, της υποκρισίας και της ραθυμίας που απαιτεί συχνά η πολιτική. Γι 'αυτό και μένουν έξω απ' τα κέντρα λήψης αποφάσεων, γεγονός που έχει ολέθριες συνέπειες τόσο όσον αφορά στην ιστορική μνήμη όσο και στην υποδοχή των νεο-προσφύγων παλιννοστούντων από την πρώην Σοβιετική Ένωση.

Έτσι η ιστορία του Πόντου και της Μικράς Ασίας περίπου αγνοείται από τα ελληνικά σχολικά βιβλία. Και στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος Παλιννοστούντων δεν εκπροσωπούνται οι προσφυγικοί- Ποντιακοί φορείς. Τα καυτά ζητήματα των παλιννοστούντων, χειρίζονται οι υπάλληλοι, οι διευθυντές και το ΔΣ του Ιδρύματος, που δεν έχουν καμία σχέση με τους πρόσφυγες.

Όμως εμείς που νιώθουμε ότι είμαστε η συνέχεια αυτής της μεγάλης ιστορίας, όπως και όλοι οι γνωστοί πατριώτες, ανεξάρτητα από περιοχή καταγωγής παλαιοελλαδίτες ή νεοελλαδίτες , θεωρούμε ότι η ιστορική μνήμη είναι εθνικό μας χρέος. Όπου και αν βρισκόμαστε ο Πόντος, η Μικρά Ασία και Πόλη, μας πληγώνουν. Στη σκέψη και στην καρδιά μας υπάρχουν πάντα αυτές οι Αλησμόνητες και όχι χαμένες Πατρίδες.Η χώρα μας, ο λαός μας, μόνο όταν γνωρίσει καλά την ιστορία του τις ρίζες του, μπορεί να ελπίζει ότι δε θα υπάρξουν άλλες τέτοιες Αλησμόνητες Πατρίδες. Γιατί λαός που δε γνωρίζει την ιστορία του δεν έχει μέλλον. Η μεγάλη εθνική πληγή της Μικράς Ασίας και του Πόντου δεν μπορεί, δεν πρέπει να ξεχαστεί

MAY THE FORCE BE WITH YOU

Copyright © Demetrios the Traveler
(Brexians lair)